آیا بازار بورس جای مناسبی برای سرمایه گذاری شما است؟ یا به عبارتی چه کسی باید در بازار بورس سرمایه گذاری کند و چه کسی از این بازار دور بماند؟
در پادکست های قبلی ما با هم بیشتر در مورد مزایای بازار بورس صحبت کردیم و دیدیم که چطور میتوانیم در شرایط مختلف و با ویژگی های مختلف شخصیتی از مزایایی که بازار بورس دارد استفاده کنیم و سود بیشتری ببریم. اما اینجا یک سوال بسیار بسیار مهم مطرح می شود. اینکه ایا بازار بورس، بازار مناسبی برای همه است؟ فردی که به تازگی عمل قلب داشته و پزشک از او خواسته تحت هیچ عنوان در معرض فشار عصبی، هیجانات و استرس قرار نگیرد میتواند در بازار بورس سرمایه گذاری کند؟
در قسمت چهارم از پادکست رادیو سرمایه به همین موضوع می پردازم. با من همراه باشید.
مولفه های اصلی و اثر گذار بر تصمیمات سرمایه گذاری ما
قبل از اینکه بفهمیم بازار بورس برای چه کسانی مناسب است و برای چه کسانی مناسب نیست لازم است ببنیم افراد در پروسه تصمیم گیری برای سرمایه گذاری خود در دارایی ها و ابزارهای مختلف به چه مولفه هایی توجه دارند و چه نکاتی را در نظر میگیرند. این مولفه ها تاثیر مستقیمی بر روش سرمایه گذاری شما دارند. بنابراین در گام نخست به سراغ این مولفه ها برویم و ببینیم چه مواردی هستند؟
آیا ریسک سرمایه گذاری در بازار بورس را می پذیرید؟
اولین مولفه مهم تصمیم گیری، میزان ریسک پذیری یا ریسک گریزی شماست. ما در پادکست های قبلی هم در مورد ریسک پذیری آدمها با هم صحبت کردیم و در اینجا باید تقریبا درک روشنی از ریسک بازار سرمایه داشته باشیم. همینطور ریسکهایی که سپرده های بانکی ما را تهدید میکنند به خوبی بشناسیم. اگر نمیدانید در مورد چه صحبت میکنم پیشنهادم به شما این است که پادکست دوم رادیو سرمایه را گوش دهید.
ما وقتی می خواهیم سرمایه گذاری کنیم به این موضوع فکر میکنیم که این سرمایه گذاری چه خطراتی را می تواند متوجه من و سرمایه من کند و آیا من قادرم چنین خطراتی را بپذیرم و در خود جذب کنم؟ این مولفه جزو مهمترین مولفه های تصمیم گیری برای ورود به دنیای سرمایه گذاری است. من قبل از هر فعالیت مالی باید به سوالات زیر پاسخ دهم:
- آیا نوسانات بازار سرمایه برای من به اندازه ای جذاب است که از آن لذت ببرم؟
- آیا این سرمایه گذاری می تواند بخش بزرگی از سرمایه من را از بین ببرد؟
- آیا من توان تحمل و پذیرش چنین ریسک بزرگی را دارم؟ آیا زندگی عادی من مختل نمی شود؟
شما باید ساعتها وقت بگذارید، شاید لازم باشد با خود خلوت کنید و به نقاط تیره و تاریک سرمایه گذاری در بورس فکر کنید. نه جنبه های روشن و درخشانی که معمولا به ما در اخبار نشان میدهند. توجه کنید که وقتی در مورد بازار بورس صحبت میکنم به این دلیل است که این بازار را نماد بهتری برای سرمایه گذاری می دانم. در صورتیکه شما در سایر سرمایه گذاری ها هم باید به این نکات توجه کنید.
آیا تا چند سال اینده هیچ برنامه ای برای پول خود ندارید؟
دومین مولفه مهم سرمایه گذاری و تصمیم گیری افق زمانی در سرمایه گذاری است. هر نوع سرمایه گذاری در بازه زمانی کوتاه مدت میتواند به شدت پر ریسک و همینطور زیان ده باشد. اما در بلندمدت اگر سرمایه گذاری شما اصولی و با تحقیق کافی باشد، میتواند سود خوبی عاید شما کند.
بنابراین اگر تصمیم دارید طی چند ماه آینده ازدواج کنید، خانه یا ماشین بخرید یا با آن بدهی خود را پرداخت کنید، بهتر است پولی که برای این فعالیت ها کنار گذاشته اید وارد بازار بورس یا هیچ نوع سرمایه گذاری دیگری نکنید. چرا که در کوتاه مدت هیچ چیز قابل پیش بینی نیست. فرض کنید در همین روزها و هفته ها که دلار از 13000 تومان به 25000 تومان رسیده، تصمیم به خرید دلار بگیرید. چه میشود اگر دولت به یکی از منابع دلاری خود دسترسی پیدا کنید و با دلار به دست آمده سعی به کاهش قیمت آن در بازار کند و دلار طی چند روز به زیر 20000 تومان برگردد. پول شما به یکباره ممکن است 20 درصد یا بیشتر از ارزش خود را از دست بدهد و شما زمان کافی برای صبر کردن و جبران این زیان را نداشته باشید. در این صورت فشار بزرگی به شما وارد میشود.
پس داشتن دید بلندمدت یا کوتاه مدت هم میتواند به ما در انتخاب نوع سرمایه گذاری مان کمک کند.
آیا به دنبال درآمد ثابت و مستمر از سرمایه گذاری خود هستید؟
مولفه سوم انتظار شما از سرمایه گذاری تان است. فردی که به تازگی بازنشست شده احتمالا به جای اینکه دنبال آن باشد تا پول خود را جایی سرمایه گذاری کنید که ارزشش سال به سال بیشتر شود، به سراغ سرمایه گذاری هایی می رود که ماه به ماه نتیجه سرمایه گذاری مشخص شود و این نتیجه را به صورت عایدی دریافت کند.
اگر شما هم از این دست افراد هستید احتمالا به سراغ سرمایه گذاری هایی میروید که از نوع سرمایه گذاری با درآمد ثابت هستند یا خانه ای میخرید که بتوانید آن را اجاره بدهید و ماه به ماه اجاره بهایی دریافت کنید.
برعکس بازار بورس ممکن است سالها هیچ سود وعایدی برای شما نداشته باشد و طی یکی دو ماه یا چند ماه ارزش آن دو برابر شود. با در نظر گرفتن این سه مولفه شما میتوانید تصمیم بگیرید که آیا بازار بورس بازار مناسبی برای شما هست یا باید به سراغ بازار دیکری برای سرمایه گذاری بروید.
حالا بیایید به سراغ عوامل و مسائلی برویم که طبق آن شما نباید وارد بازار بورس شوید:
برای موفقیت در بازار بورس شما باید آموزش ببینید
اگر شما وقت کافی ندارید یا علاقه و انگیزه ای برای آموزش دیدن ندارید، بازار بورس جای مناسبی برای شما نیست. این بازار یک بازار کاملا حرفه ای و تخصصی است و برای موفقیت در این بازار شما باید دانش و اطلاعات کافی داشته باشید و تجربه زیادی کسب کنید. اگر شما وقت و انگیزه نداشته باشید، نمیتوانید دانش و تجربه کافی کسب کنید و طبیعتا نتیجه مطلوبی را نیز در بازار بورس کسب نخواهید کرد.
آیا فرصت کافی برای جبران دارید؟
همانطور که پیش از این گفتم ممکن است بلافاصله بعد از ورود شما به بازار بورس و دنیای سرمایه گذاری، بازار اصلاح عمیقی داشته باشد و شما درجا 40 درصد یا بیشتر سرمایه خود را از دست دهید؟ آیا فرصت کافی برای جبران این زیان را دارید؟ سرمایه 100 میلیون تومانی شما تبدیل به 60 میلیون تومان شده و حالا شما باید در این بازار 100 درصد سود کنید تا علاوه بر جبران زیان، 20 درصد بازدهی که میتوانستید با سپرده گذاری در بانک به دست آورید، کسب کنید. پس این بازار ضمن اینکه بازار خطرناکی است، بازار افراد صبور هم هست و در این بازار سرمایه ها از جیب افراد عجول به جیب افراد صبور می رود.
اگر شما در سنین بازنشستگی هستید یا همانطور که در بالا گفتم تا مدت کوتاهی به پولتان احتیاج دارید بازار بورس بازار مناسبی برای شما نیست.
با پس انداز اضافی خود وارد بازار بورس شوید
من به خاطر می آورم که اولین مقاله هایی که حدود 6 سال قبل در سایت مدیرمالی منتشر کردم به همین موضوع اشاره داشت. اینکه با پس انداز اضافی خود وارد بورس شوید. اجازه دهید یک قاعده سر انگشتی را به شما بگویم. حساب کنید به طور میانگین در ماه چقدر هزینه می کنید؟ 2 میلیون؟ 5 میلیون یا 10 میلیون تومان؟ آن عدد را در 12 ضرب کنید و مساوی آن عدد باید در یک حساب سپرده بانکی یا صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت نگه دارید. چرا؟ چون اگر شغل خود را از دست دادید، یا منبع درآمدی شما از بین رفت زندگی عادی شما تا 12 ماه دچار مشکل جدی نشود و مختل نشود. اگر فکر میکنید از دست دادن شغل غیرممکن است به همین دوران کرونا فکر کنید که بسیاری از کسب و کارهایی که در زمینه برگزاری مراسم عروسی و ترحیم فعال بودند نظیر تالارها و مزونها نه تنها درآمد آنها صفر شد بلکه بایستی ماهیانه پول زیادی را صرف پرداخت هزینه های ثابت ماهیانه کنند.
در این صورت و بعد از کنار گذاشتن پس انداز احتیاطی اگر پول اضافی داشتید مجاز هستید آن را در بورس یا هر ابزار دیگری سرمایه گذاری کنید. اگر شما سرمایه کمی دارید یا هیچ پس اندازی ندارید فکر ورود به دنیای بورس را از سر خود بیرون کنید.
هر کس به شما نوید موفقیت یک شبه میدهد، دروغ میگوید
بازار بورس بازار یک روز و یک ماه و یک سال نیست. اگر میخواهید از این بازار بازدهی خوبی به دست آورید لازم است چندین سال در این بازار دوام بیاوریم تا پاداش سرمایه گذاری خود را دریافت کنید. من بعضا می بینیم برخی آموزشگاهها یا حتی برخی کارگزاری ها برای اینکه بازار بورس را بازار جذابی نشان دهند، نتایج شاگردان، مشتریان یا رشد نمادها را برجسته میکنند با عناوینی مثل: آقای امامی توانست در مدت 27 روز 89 درصد بازده از خرید سهم مدیرمالی در بازار کسب کند.
فراموش نکنید به ازای هر شخصی که توانستی بازده بالایی را به دست آورد افراد بسیار دیگری هم بوده اند که در همان بازه زمانی زیان کرده اند یا سودی نداشته اند. پس گول تبلیغات های اینچنینی را نخورید و با این پیش فرض وارد بازار بورس شوید که در کوتاه مدت زیان خواهید کرد. اگر نمیتوانید با چنین پیش فرضی وارد بازار بورس شوید، این بازار جای مناسبی برای شما نیست.
در بورس به دنبال درآمد ثابت نباشید
در بازار بورس شما درآمد ثابت و مستمر نخواهید داشت، بلکه درآمد اصلی شما از محل رشد ارزش سهام شما به دست می آید. اما آیا هر سهمی بخرید، بعد از مدتی رشد میکند؟ لزوما خیر. ممکن است سهمی را در پیک قیمتی آن بخرید و سهم پس از افت قیمت مدت زمان طولانی به قیمت خرید شما نرسد و شما در ضرر باقی بمانید. در واقع هیچ تضمینی برای سودآوری شما در بورس نیست. پس اگر آمده اید که فقط سود کنید خبر بدی برای شما دارم. اینکه ممکن است تا مدتها هیچ سودی نکنید. بازار مردادماه و شهریور ماه 1399 رو به خاط بیاورید.
استرس و هیجان جزئی از بازار بورس است
اگر شما به دنبال استرس و اضظراب نیستید بهتر است وارد بازار بورس نشوید. همه ما از ورود به دنیای بورس و سرمایه گذاری در درجه اول به دنبال رفاه بالاتر و در بلندمدت به دنبال ارامش در زندگی هستیم. اگر قرار باشد پول خود را در بازاری بگذاریم که مدام احساس ناامنی و عدم آرامش داشته باشیم و خواب ما دچار مشکل شود و مدام ذهنمان درگیر موارد استرس زا باشد چرا باید چنین تصمیمی بگیریم و وارد این بازار شویم؟
اگر شما چنین ویژگی ای دارید و استرس توان تفکر و تصمیم گیری را از شما می گیرد بهتر است پول خود را در جای امنتر سرمایه گذاری کنید. مثلا وارد بازار غیر مولد طلا شوید و با پول خود مقداری طلا یا یکه بخرید و جایی امن مخفی کنید تا در روز مبادا از آن استفاده کنید.
سرمایه گذار مسئولیت پذیر باشید
اگر شما فرد مسئولیت پذیری نیستید و مشکلاتی که در زندگی شخصی دارید مدام به دوش دیگران می اندازید یا دیگران را مقصر شکستهای خود می دانید، قطعا در بازار بورس هم روش شما همین خواهد بود. پس لطفا وارد این بازار نشوید. این بازار به شدت توسط دولتها و اشخاص حقوقی دستکاری میشود و خوراک بهانه جویی به راحتی تامین میشود.
اما اگر برعکس، مسئولیت پذیرید پس در این بازار وظایف خود را به درستی انجام میدهید، قبل از هر اقدامی تحقیق میکنید. خریدهایتان با تحلیل کامل و جامع است و در چنین شرایطی اگر بازار دچار اصلاح یا ریزش قیمت شد، چون می دانید چه سهمی را به چه علت خریده اید و آن سهم چقدر ارزش دارد پس نگرانی از بابت افت قیمتها نخواهید داشت و عالم و آدم را بابت این افت قیمت مقصر نمیشمارید.
نتیجه گیری
ما در این قسمت به این موضوع پرداختیم که بازار بورس برای چه کسانی مناسب نیست. طبیعتا اگر شما ویژگی هایی مخالف انچه در این نوشته گفته شد داشته باشید، بازار بورس بهترین و مناسبترین بازار برای سرمایه گذاری شما خواهد بود.
فراموش نکنید که خودشناسی مهمترین و ابتدایی ترین گام قبل از ورود به دنیای بورس است. شما قبل از شناخت بازار باید خودتان را به خوبی بشناسید و بعد از آن تصمیم بگیرید که بازار بورس جای مناسبی برای شما هست یا نه.
من در دوره آموزشی الف تای ی سرمایه گذاری در بورس که به رایگان در وب سایت مدیرمالی منتشر شده است، در بخش اول و در شش درس به موضوعات مربوط به خودشناسی و همینطور شناخت ریسک های بازار پرداختم و در این شش درس کوتاه تمام تلاش خودم را کرده ام تا شما یا وارد بازار بورس نشوید یا با شناخت و آگاهی کامل وارد این بازار شوید.
امروز که در روزهای پایانی شهریور 1399 هستیم و بازار بورس افت سنگینی را تجربه میکند مشاهده مجدد این آموزشها خالی از لطف نیست.
منابع آموزشی مکمل برای درک مفاهیم مطرح شده در مورد اعتقاد به سرمایه گذاری
پیشنهاد میکنم حتما مقاله 5 اشتباه رایج در سرمایه گذاری را مطالعه کنید.
همچنین در دوره آموزشی الفتای سرمایه گذاری در بورس مراحلی که برای ورود به بازار بورس در پادکست عنوان کردم، به طور عملی توضیح دادم. آموزشهای کوتاه هر بخش به شما کمک میکند عملکرد بسیار بهتری در بازار بورس داشته باشید.
همچنین سالها پیش مقاله ای را با عنوان خودشناسی در بورس نوشتم که هنوز هم میتواند برای شما مفید باشد. پیشنهاد میکنم این مقاله را مطالعه کنید.
منبع: آموزش سرمایه گذاری و مدیریت سرمایه با مدیرمالی
نوشته چه کسی باید در بازار بورس سرمایه گذاری کند و چه کسی از این بازار دور بماند؟ اولین بار در مدیرمالی منتشر شده است.