محافظه کاری در سرمایه گذاری: چرا ما در جنبه های مالی، بیش از حد محافظه کار هستیم؟
در پادکست اول تحت عنوان تفاوت بین پس انداز و سرمایه گذاری چیست؟ ما با هم در مورد پس انداز کردن و سرمایه گذاری صحبت کردیم، تفاوتهایشان را با هم بررسی کردیم و با نقاط ضعف و قوت هر کدام از این دو فعالیت مالی در دوره های مختلف اقتصادی آشنا شدیم. همینطور عملکرد صندوقهای با درآمد ثابت را با صندوقهای سهامی مقایسه کردیم و دیدیم که در یک سال منتهی به مرداد 99 صندوقهای سهامی به طور میانگین 10 برابر صندوقهای با درآمد ثابت بازده نصیب سرمایه گذاران خود کردند. با این حال هنوز بسیاری از افراد ترجیح میدهند در اوراق با درآمد ثابت سرمایه گذاری کنند. چرا؟ امروز میخواهیم با هم به پاسخ همین سوال برسیم و ببینیم چرا افراد تمایل به محافظه کاری در سرمایه گذاری های خود دارند؟ با من همراه باشید.
مقایسه رشد بازار بورس با سایر بازارها
طبق آمار بازار سهام همواره توانسته از نرخ تورم پیشی بگیرد و تا حد زیادی از آن جلو بزند. در حالیکه سرمایه گذاری در دارایی های با درآمد ثابت و همینطور سپرده های بانکی اغلب از نرخ تورم شکست خورده اند. به طور کلی مشاهده شده است که هر قدر نوسان پذیری یک سرمایه گذاری در کوتاه مدت بیشتر باشد، پتانسیل رشد آن سرمایه گذاری در بلندمدت بیشتر است.
طبق داده های آماری بیست و هفت سال اخیر، بازار بورس بهترین سرمایه گذاری برای محافظت از ارزش پول در برابر رشد نرخ تورم و همینطور کسب سود و بازدهی بوده است. اگرچه ممکن است در کوتاه مدت و در برخی سالها بازده بورس از بازده سایر بازارها کمتر بوده باشد، اما در بلندمدت داستان کاملاً متفاوت است.
همینجا دو نکته مهم را به خاطر بسپارید:
نکته اول: اگر می خواهید از سرمایه گذاری خود محافظت کنید و به دنبال کسب بازده بالاتر هستید، لازم است نتایج را در بلندمدت بررسی کنید نه در کوتاه مدت!
نکته دوم: باید نرخ تورم و عدم قطعیتی را که در ارتباط با نیازهای مالی آینده وجود دارد بررسی کنید و بعد تصمیم بگیرید که آیا سرمایه خود را در بانک نگه دارید یا وارد بازار بورس کنید.
نتیجه اینکه: محافظه کاری بیش از حد خود به نوعی ریسکی و پر خطر است.
محافظه کاری بیش از حد خود به نوعی ریسکی و پر خطر است
گاهی شما با محافظه کاری و ریسک گریزی، ریسک بزرگی را به خود تحمیل میکنید و آن ریسک تورم و از دست دادن ارزش پول است. بنابراین اگر از ریسک فراری هستید، ریسکهایی مثل ریسک تورم و ریسک افزایش نرخ ارز را نیز در محاسبات خود بگنجانید.
باید در نظر بگیریم که اگر شخصی پول خود را در بازار سهام سرمایه گذاری میکند به این معنی نیست که او رویکردی محافظه کارانه ندارید. در بورس هم شرکتهایی وجود دارند که با رویکردی محافظه کارانه اداره میشوند و در صورتیکه شما در سهام چنین شرکتهایی سرمایه گذاری کنید، سرمایه گذاری شما نیز از نوع سرمایه گذاری های محافظه کارانه خواهد بود. برای مثال سهام شرکتهای بزرگ نظیر بانکها معمولا چنین ویژگی دارند. در بازار بورس ما به سهام بعضی شرکتها در بازار به شوخی سهام پیرمردی میگویند، به این معنی که رشد سهام این شرکتها آهسته و بدون هیجان است و در سوی مقابل در زمان افت بازار هم این سهم ها به ندرت دچار افت شدید قیمت می شوند.
محافظه کاری در صندوق های سرمایه گذاری
به علاوه ممکن است رویکرد شما پس از ورود به بازار سهام، سرمایه گذاری غیر مستقیم در بورس باشد. یعنی تصمیم بگیرید با سرمایه گذاری در صندوقها به طور غیر مستقیم در بورس سرمایه گذاری کنید. از آنجا که صندوقهای متنوعی در بازار بورس هستند، ممکن است سراغ صندوقهایی مختلط بروید. چنین صندوقهایی در زمانی که بازار بورس به شدت رشد میکند، رشد کمتر از شاخص خواهند داشت. چرا که بخش عمده دارایی های این صندوق ها در اوراق با درآمد ثابت سرمایه گذاری شده است و بنابراین شما هم از رشد بازار جا میمانید و نمیتوانید از فرصتهای به وجود آمده استفاده مناسبی کنید. ما در مورد این موضوع با هم در پادکست قبلی صحبت کردیم.
علت محافظه کاری افراد چیست؟
اما علت محافظه کاری انسانها چیست؟ چرا بسیاری از افراد این قدر از بازار سهام ترس دارند و هیچوقت وارد چنین سرمایه گذاری هایی نمیشوند؟ در اینجا به چهار دلیلی می پردازم که افراد ترجیح میدهند تا محافظه کار باشند.
دلیل اول محافظه کاری در سرمایه گذاری: بحرانهای مالی افراد را محافظه کار میکنند
دلیل اول شاید بحرانهای مالی باشد که گه گاه گریبان شرکتهای بورسی و بازار بورس را می‌گیرد. واکنش انسانها نسبت به اخبار بد در مقایسه با واکنش آنها نسبت به اخبار خوب بسیار جدی تر است و وزن بالاتری را به خبرهای بد میدهند. برای مثال وقتی میشنویم که شاخص بازار بورس طی هشت روز گذشته 15 درصد افت کرده به شدت به آن واکنش نشان می دهیم و برای افرادی که در این بازار فعالیت میکنند، ابراز دلسوزی میکنیم و خوشحال میشویم که خودمان در بورس سهامی نداریم.
اما اگر بشنویم که قبل از این ریزش، شاخص طی 48 روز 130 درصد رشد کرده بود و سود بالایی را عاید سهامداران شرکتها کرده است، این خبر برای ما چندان مثبت و جذاب نیست. بنابراین اخبار و اتفاقات منفی که به طور معمول و طبیعی در بازار بورس جریان دارد به نوعی به محافظه کار شدن بسیاری از افراد در این بازار دامن زده و باعث شده خود را از فرصتهای رشدی که در این بازار وجود دارد محروم کنند.
حالا به سراغ دلیل دوم برای تبدیل شدن به فردی محافظه کار بپردازیم.
دلیل دوم محافظه کاری در سرمایه گذاری: مراحل مختلف زندگی افراد را ریسک پذیر یا ریسک گریز میکنند
ریسک پذیری افرادی که در دوران پیش از بازنشستگی یا بازنشستگی به سر میبرند، به شدت کاهش پیدا میکند و لازم است این افراد پس اندازهای خود را در دارایی هایی سرمایه گذاری کنند که یک نرخ حداقلی بازده را برای آنها تضمین کند. چرا که اگر سرمایه خود را از دست بدهند، فرصت یا امکان به دست آوردن مجدد آن را ندارند و نمیتوانند ریسک بازار بورس را تحمل کنند.
اگر شما در سنین جوانی به سر میبرید و امنیت مالی آنطور که برای یک فرد 60 یا 70 ساله مهم است، برای شما اهمیتی ندارد، پس محافظه کاری خود را رها کنید و با سرمایه گذاری در دارایی هایی که ریسک و بازده بالاتری نسبت به بانک دارند، احتمال رسیدن به موفقیت مالی را برای خود بیشتر کنید. البته برای این کار حتما باید توصیه های دیگر برای ورود به بازار بورس را نیز در نظر بگیرید. ما در این آموزش صرفا به دلایل محافظه کاری و ریسک گریزی افراد می پردازیم.
دلیل سوم محافظه کاری در سرمایه گذاری: ژن ها بی تاثیر نیستند
اما عامل سومی هم هست که افراد را به سمت سرمایه گذاری های محافظه کارانه سوق میدهد و آن ریسک گریزی خود فرد است. در واقع فرد ذاتاً تحمل ابهام را ندارد و آرامش و امنیت در همه جنبه های زندگی، برای او از اعتبار بالایی برخوردار است. چنین فردی نیز هیچ موقع نمی تواند وارد بازار بورس و خرید و فروش سهام شود. در واقع در مورد چنین افرادی گفته میشود که ژنها بی تاثیر نیستند و فرد ذاتا تحمل پذیرش ریسک بالا را ندارد.
دلیل چهارم محافظه کاری در سرمایه گذاری: آگاهی ریسکهای مصنوعی را از بین می برد
و عامل چهارم نداشتن دانش مالی و سرمایه گذاری است. کسی که چیزی از جریان برق و فاز و نول نمیداند، وقتی میخواهد پریز برق یا سرپیچ لامپ را در خانه خود عوض کند، احتمالاً برق کل ساختمان را قطع میکند، اما یک برق کار یا حتی فردی که اندکی دانش در مورد مدارهای الکتریکی دارد، بدون نیاز به قطع برق اغلب کارهای برقی را انجام میدهد، چون میداند که هنگام کار سیم کشی چطور خود را در معرض برق گرفتگی قرار ندهد.
سرمایه گذاری هم دقیقا به همین شکل است. زمانیکه که شما دانش سرمایه گذاری را یاد بگیرید، بسیاری از ریسکهای مصنوعی که پیش از آن در ذهن شما وجود داشت، از بین می روند و میتوانید حتا بدون پذیرش ریسک بالا سودی به مراتب بالاتر از سود بانکی به دست آورید.
چند روز پیش اتفاق جالبی برای من افتاد. در صفحه لینکدین شخصی خود، یک مطلب آموزشی در مورد سرمایه گذاری در بورس گذاشته بودم. فردی برای من این کامنت را گذاشت:
آدم باشید لطفا انقدر مردم را به سمت واسطه گری و دلالی نکشونید شرف داشته باشید ما صنعت داریم و استعداد لطفا بزارید تو مسیر درست حرکت کنیم
من از خواندن این کامنت متوجه شدم دوستی که این کامنت را برای من گذاشت هیچ شناخت و دانشی از بازار بورس ندارد و صرفا با این کامنت دغدغه ها و ترسهای خود را در مورد این بازار به من نشان داد. پاسخ من به او معرفی دوره آموزشی رایگان “الفتای سرمایه گذاری در بورس” بود تا با شرکت در این دوره آموزشی بتواند درک بهتری از سرمایه گذاری پیدا کند.
بنابراین اگر هر کجا احساس میکنید ریسک یک فعالیت برای شما زیاد است، دانش و مهارت خود را در ارتباط با آن موضوع بیشتر کنید تا بفهمید درک شما از ریسک آن فعالیت چقدر واقعی است.
نتیجه گیری
به عنوان نتیجه گیری فراموش نکنید که معیار سنجش ریسک فقط نوسانات شاخص و بالا و پایین رفتن قیمت ها نیست. ریسک ها و خطرات بسیاری وجود دارد که بسیاری اوقات ما آنها را نادیده میگیریم.
یکی از این انواع ریسک ها، خطر از دست دادن ارزش پولمان است. تصور کنید 10 سال قبل شما با 5 میلیون تومان میتوانستید یک خودرو پراید بخرید، اما حالا فقط میتوانید یک موتور سیکلت تهیه کنید و 10 سال دیگر شاید یک ماشین اسباب بازی شارژی برای فرزندتان!
همینطور همه ما اهداف مالی بزرگی در سر داریم. مطمئنا با داشتن یک رویکرد محافظه کارانه این خطر وجود دارد که هیچ وقت به اهداف مالی خود در زندگی نرسیم. یکی از اهداف مالی میتواند رسیدن به استقلال مالی در سنین میان سالی باشد. اگر شما بتوانید پس اندازهای خود را در جای مناسب سرمایه گذاری کنید که ضمن حفظ ارزش سرمایه شما، سود مناسبی هم نصیب شما کند، طولی نخواهد کشید که پول شما به جای شما کار کند و شاید دیگر نیاز به کار فیزیکی نداشته باشید.
اما چطور میتوانیم محافظه کاری که به این دلیل در ما شکل میگیرید، از بین ببریم؟
برای مقابله با این آفت لازم است شما افق سرمایه گذاری خود را از کوتاه مدت به بلندمدت ارتقاء دهید و اگر میخواهید وارد بازار بورس شوید، عملکرد و نتایج چند ساله آن را معیار ارزیابی خود قرار دهید نه رخدادهای چند روزه و کوتاه مدت بازار را!
منابع آموزشی مکمل برای درک موضوع محافظه کاری در مسائل مالی
ما در مقاله ریسک پذیری یا تحمل ریسک به چه معناست به طور کامل در مورد مفهوم ریسک پذیری توضیح داده ایم، اگر علاقه مندید میتوانید این مقاله را مطالعه کنید.
همچنین در مقاله پنج تله‌ای که روانشناسی سرمایه گذاری شما را در آن گیر می اندازد، به تله های ذهنی پرداخته ایم که بسیاری از افراد در شروع و حین فعالیت در بورس به آنها گرفتار میشوند. موضوع سوء گیری و زیان گریزی بی ارتباط با موضوع این آموزش نیستند.
در محصول آموزشی بایدها و نبایدهای سرمایه گذاری در بورس یکی از بایدها را به همین موضوع اختصاص داده ایم و مطرح میکنیم که با داشتن دانش سرمایه گذاری میتوانید مانند یک تربیت کننده شیر، وارد قفس شیرها شوید و با آنها زندگی کنید.
منبع: آموزش سرمایه گذاری و مدیریت سرمایه با مدیرمالی
نوشته محافظه کاری در سرمایه گذاری: چرا ما در جنبه های مالی، بیش از حد محافظه کار هستیم؟ اولین بار در مدیرمالی منتشر شده است.